Dolina Lotnicza lokomotywą rodzimej gospodarki?

Według wicepremiera i ministra rozwoju, jedną z lokomotyw polskiej gospodarki ma być podkarpacka Dolina Lotnicza. Wicepremier i minister rozwoju Mateusz Morawiecki podkreślił podczas spotkania NRR, że rząd, poza uprzemysłowieniem czy usprawnieniem administracji, będzie stawiał między innymi na krajowe inteligentne specjalizacje, takie właśnie jak Dolina Lotnicza, która, nazwana przez wicepremiera „perełką”, jest najdłużej działającym i najbardziej prężnym klastrem branżowym w Polsce.

Start-upy i drony. Pięcioma filarami planu Morawieckiego mają być: kapitał dla rozwoju, re-industrializacja, ekspansja zagraniczna, rozwój innowacyjnych firm oraz rozwój społeczny i terytorialny. Dolina Lotnicza, która ma przygotowany pilotażowy projekt innowacyjnych, mobilnych start-upów, wydaje się idealnie pasować do tych złożeń. Przewiduje on utworzenie na Podkarpaciu kilkudziesięciu firm, które już na starcie miałyby na miejscu potencjalnych klientów i partnerów.

Nazwa Doliny Lotniczej padła z ust wicepremiera także w kontekście idealnego miejsca, w którym miałby być realizowany pomysł produkcji dronów. Morawiecki widzi bowiem szansę na wyspecjalizowaniu się Polski w projektowaniu i wytwarzaniu tych bezzałogowych statków powietrznych (również wojskowych).

Dotychczasowe dokonania podkarpackiego klastra mogą robić wrażenie. Tylko w ubiegłym roku blisko 150 zrzeszonych w nim firm zarobiło ok. 2 mld dol. Głównie eksportując zaawansowane technologicznie części dla przemysłu lotniczego – takich potentatów jak Airbus, Boeing (w 2015 r. koncern przedłużył umowę z UTC Areospace Systems, produkującym m.in. w Rzeszowie i Krośnie, o wartości 1 mld dol.) czy Embraer.

W tej jednej organizacji działają tak uznane marki jak Pratt & Whitney (napędy lotnicze), Goodrich (podwozia), MTU (silniki), Hispano Suiza Polska (komponenty do silników), Avio Polska (m.in. wirniki turbin) czy nawet konkurujące ze sobą, należący do grupy Sikorsky PZL Mielec (samoloty i śmigłowce) i PZL Świdnik, który jest częścią AgustaWestland (śmigłowce). Ale także wiele małych i średnich zakładów, często rodzinnych.

Edukacja i nowe technologie. We wrześniu 2015 r. dolina uzyskała status Krajowego Klastra Kluczowego, plasując się na pierwszym miejscu spośród siedmiu zwycięskich klastrów o największym potencjale konkurencyjnym i znaczeniu dla polskiej gospodarki, ale także posiadających długoterminową strategię rozwoju. Jedną z jej głównych płaszczyzn jest rozwój edukacji realizowany już od szkół podstawowych, w których zachęca się dzieci do kształcenia w kierunku inżynieryjnym, poprzez technika zawodowe i centra kształcenia, aż po szkolnictwo wyższe. Na Politechnice Rzeszowskiej jest duży Wydział Budowy Maszyn i Lotnictwa. Działa także nowoczesne Laboratorium Badań Materiałów dla Przemysłu Lotniczego.

Kolejnym dowodem na to, że klaster stawia na długofalowy rozwój myśli technicznej i innowacji technologicznych jest świeżo wybudowany ośrodek badawczo-rozwojowy (kosztował 300 mln zł), w którym 400 techników i inżynierów będzie konstruować nowe elementy i rozwijać technologie. Obiekt, w który zainwestował Pratt & Whitney, zostanie otwarty na początku kwietnia.

Dolina Lotnicza położona jest w południowo-wschodniej Polsce, znanej z rozwiniętego przemysłu lotniczego oraz ośrodków szkolenia pilotów. Blisko 30 lat temu w zakładach lotniczych regionu pracowało ok. 40 tys. osób. Niestety, po transformacji systemowej i masowych zwolnieniach zatrudnienie w tym sektorze zmniejszyło się ok. 2/3.

W 2003 r. powołano tu, przez 18 firm założycielskich, Stowarzyszenie Grupy Przedsiębiorców Przemysłu Lotniczego Dolina Lotnicza, które początkowo wsparł koncern Pratt & Whitney. Klaster zatrudnia obecnie ok. 25 tys. pracowników i zakłada dalsze zwiększanie miejsc pracy (ok. 4 tys. w ciągu kilku najbliższych lat).