Nowe zasady przyznawania dotacji na drogi lokalne

Nowe rozporządzenie wymaga od samorządów udziału w konkursie punktowym w skali od 0 do 12 pkt., podania m.in. danych statystycznych o ilości wypadków drogowych na swoim terenie, poziomie dochodów danej jednostki samorządowej, co następnie pozwoli specjalnie powołanej komisji na sporządzenie listy rankingowej oraz wniosków ponadlimitowych. Obecnie, do rozdysponowania w ramach dotacji na budowę i remonty dróg powiatowych i gminnych jest 3,8 mld zł.

Jak obliczono, drogi powiatowe w Polsce mają ponad 127 tys. km długości, drogi gminne 237 tys. km – łącznie daje to 412 tys. km dróg tzw. lokalnych, które stanowią aż 88% wszystkich dróg publicznych. Jak szacują eksperci, na ich modernizację lub budowę nowych, potrzeba 100 mld zł, a przyznane 3,8 mld zł stanowi kroplę w morzu potrzeb.

W pierwszej wersji programu na lata 2016–2019 do lokalnych zarządców miało trafić w sumie 400 mld zł, z czego 800 mln zł w pierwszym roku, ale wiadomo już, że w 2017 r. samorządy otrzymają o 300 mln zł mniej. Jak powiedział na portalu Rynek Infrastruktury Grzegorz Kubalski ze Związku Miast Polskich: Pozbawienie samorządów obiecanych 300 mln zł dotacji oznacza dwukrotnie większą stratę dla jakości dróg, po których każdy z nas się porusza. Rządowy program zakłada bowiem współfinansowanie na poziomie 50%. W rzeczywistości odjęcie kwoty 300 mln zł oznacza zmniejszenie skali inwestycji o ok. 600-700 mln zł.

W nowym rozporządzeniu rządu o przyznawaniu dotacji na budowę i remonty dróg powiatowych i gminnych, w rozpisanych niezmiernie szczegółowo sposobach pozyskiwania dochodów danego samorządu, wnioskodawca może maksymalnie uzyskać 8 pkt. Najwięcej, czyli 12 pkt. przyznawanych jest za: "znaczenie zadania dla infrastruktury drogowej w sposób gwarantujący podnoszenie poziomu bezpieczeństwa ruchu drogowego". Do 10 pkt/ można uzyskać za remont, czy budowę drogi, która prowadzić będzie m.in. do instytucji publicznych i mających znaczenie dla zwiększenia sprawności administracyjnej. Za wpływ inwestycji na zmniejszenie ryzyka popełnienia wypadku drogowego, wnioskodawca otrzyma maksymalnie do 3 pkt.

Tak zasadniczo zmienione kryteria wypełnianie wniosków dla mniejszych gmin mogą okazać się barierą nie do pokonania. Jeśli gminom wiejskim wcześniej było bardzo trudno znaleźć chętnych inwestorów wspierających budowę, czy remont dróg, to obecnie, po wprowadzonych zmianach, może być jeszcze trudniej. Nowe kryterium dochodowe nie określa, czy będą brane pod uwagę tylko dochody własne samorządów, czy również subwencje wypłacane z budżetu państwa, z których korzysta zdecydowana większość gmin.

19 VII 2017 r. podczas posiedzenia Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego przedstawiciele władz lokalnych proponowane zmiany zaopiniowali negatywnie, podkreślając, że sytuacja staje się zbyt zagmatwana. W ciągu sześciu ostatnich lat działania Narodowego Programu Przebudowy Dróg Lokalnych tylko w woj. pomorskim przebudowano 609 km dróg, a wysokość dotacji w 2015 r. na to województwo wyniosła ponad 43 mln zł - po połowie na gminy i powiaty. Obecnie, przyznanie dotacji będzie zależało od rządowej aprobaty.