Program utrzymania infrastruktury kolejowej

Dokument opracowany przez MiR oraz PKP PLK ma zapewnić stabilne finansowanie zarządzania infrastrukturą (jej remonty i utrzymanie), lepsze planowanie prac na torach oraz wysoką jakość usług przewozowych – skrócenie czasu przejazdów pasażerskich i towarowych czy zwiększenie bezpieczeństwa. Oznacza też odstąpienie od dotychczasowego modelu, w którym wysokość  dotacji ustalana była co roku. System ten nie sprawdził się gdyż środki przeznaczane na utrzymanie były zbyt niskie w stosunku do potrzeb.

Wieloletni program „Pomoc państwa w zakresie finansowania kosztów zarządzania infrastruktura kolejowa, w tym jej utrzymania i remontów na lata 2016-20123” jest komplementarny z Krajowym Programem Kolejowym. W pracach przy jego tworzeniu uczestniczyło w sumie kilkudziesięciu ekspertów branżowych.

PLK, która zarządza ponad 21,5 tys. km linii kolejowych (z czego użytkowanych jest obecnie ok. 18 tys. km), podzieliła całą sieć na 1653 odcinki. Każdemu z nich przypisano jedną z pięciu kategorii utrzymania – określono je na podstawie takich charakterystyk jak: aktualny stan techniczny, wielkość i częstotliwość przewozów, znaczenie dla ruchu międzynarodowego czy prędkość poruszających się po nich pociągów.

5 kategorii. I tak, blisko 13 tys. km zmodernizowanych lub przewidzianych do modernizacji linii kolejowych otrzymało najwyższą kategorię „A”. Jak tłumaczy członek zarządu PKP PLK Piotr Wyborski: W ramach programu zobowiązujemy się, że będziemy utrzymywać parametry tych linii uzyskane w inwestycjach. Kategorię „B” (3650 km) uzyskały te linie, które od 20 lat nie były modernizowane, ale zarządca infrastruktury zamierza robić wszystko żeby prędkości i czasy przejazdu na nich nie uległy zmianom.

Kategoria „C” dotyczy 1880 km torów o niskim ruchu pociągów pasażerskich (mniej niż 6 na dobę). PLK będzie utrzymywała aby dostępna prędkość na nich nie obniżyła się poniżej 30 km/godz. W następnej kategorii „D” znalazło się 789 km linii, na których obecnie obowiązują prędkości 20-30 km/godz., i które nie były naprawiane od ponad 30 lat. Prawdopodobnie zostaną one wyłączone z eksploatacji, ze względu na stan techniczny, do 2023 r. Jak wyjaśnia PLK ich naprawa kosztowałaby zbyt wiele w stosunku do przychodów ze stawek. Ostatnią grupę o kategorii „E” stanowi 2300 km linii, które są nie używane od kilku lub kilkunastu lat – nie będą one przywracane do ruchu.

Planowany kontrakt jest bardzo istotny ponieważ pozwoli zapewnić pożądaną jakość infrastruktury i właściwy standard obsługi przewozów, zarówno pasażerskich jaki i towarowych. Pytanie tylko czy środki nań przeznaczone, choć dość wysokie, okażą się wystarczające, biorąc pod uwagę fakt ile jeszcze jest na kolei do poprawienia?

Na tę i jeszcze inną kwestię zwraca uwagę Związek Niezależnych Przewoźników Kolejowych, postulując wprowadzenie do projektu „mechanizmu motywującego zarządcę do optymalnego wydatkowania środków alokowanych w jego ramach”. Według ZNPK należy: „corocznie poddawać ewaluacji wykonanie programu na poszczególnych liniach i od tego uzależnić wypłatę premii dla pracowników PKP PLK wszystkich szczebli”.