Siła piktogramu

Pismo wymaga jeszcze większego wysiłku intelektualnego, a zatem jeszcze trudniej jest zapamiętać informacje w ten sposób komunikowane, a proces ich przyswojenia także trwa dłużej. Im dłuższy i bardziej skomplikowany proces tym większe jest ryzyko pomyłki. Nie bez kozery uczy się dzieci czytać w oparciu o proste historyjki obrazkowe. Chodzi o to, aby mogły w miarę płynnie przejść ze świata przyrodzonego do świata  sztucznej inteligencji. Zarówno mowa artykułowana, jak i pismo na skutek wystarczająco długiego treningu (choć dla niektórych, przynajmniej w sferze pisania i życie jest na to za krótkie) wydają nam się czymś równie naturalnym jak krzyk rozpaczy, czy wybuch radości. Obrazkowość i emocjonalność naszej natury tłumaczy również używanie przez wielu niedokształconych uniwersalnego słowa „kurwa” jako substytutu każdego innego wyrazu lub zwięzłego opisu dowolnego stanu uczuciowego. Byłbym zapomniał wspomnieć o barierach językowych i alfabetycznych, z którymi we współczesnym świecie ściera sie niemal każdy z nas.

Najlepszym dowodem przyrodzonej naszemu i nie tylko gatunkowi „obrazkowości” jest chrakterystyka piktogramu (obrazka) wg Wiki: „Piktogram (łаc. pictus – narysowany i gr. γράμμα – pismo) – przedstawienie pojęcia (opisywanego wyrazem bądź równoważnikiem zdania) za pomocą obrazka w oderwaniu od zapisu. Piktogramami są np. hieroglify, znaki drogowe i ostrzegawcze, oznaczenia przeciwpożarowe. Formą piktogramu jest również ideogram. Piktogram pełni ważną funkcję w komunikacji. Dzięki zastąpieniu słowa pisanego elementem graficznym zwiększono czytelność przekazu oraz ominięto barierę językową. Użycie piktogramów ułatwia też wspomaganie mowy osób upośledzonych i z trudnościami w porozumiewaniu się”. Mało tego, piktogramy były swego rodzaju protopismem, co zresztą da się zauważyć na przykładzie egipskich hieroglifów, które lączą konkretne przedstwienie z abstrakcyjnym przekazem.

Paradoksem cywilizacji pisma jest próba przekazywania komunikatów niemal wyłącznie za pomocą pisma (dzis: e-mail. SMS, wpis na ścianie Facebooka, choć tu często obrazki goszczą). Jest to rodzaj wtórnego analfabetyzmu albo amnezji wywołanej przebywaniem w przestrzeni informacji pisanych. Swego czasu „intelektualiści” wyśmiewali komiksy, choć ze wzruszeniem patrzyli na paloeolityczne malowidła z Lascaux.

W Unii Europejskiej mamy do czynienia z 28 państwami-członkami i zdecydownanie większą liczbą języków niż te urzędowe (plus dialekty i gwary). Dla firm z branży TSL oznacza to konkretny problem związany z kumunikowaniem się, np. z kierowcami także z takimi, którzy wprawdzie mogą słabo znać jakiś język europejski, ale są spoza tego gremium. Prostym przykładem jest instrukcja bezpieczeństwa związana z załadunkiem lub rozładunkiem ciężarówki na terminalu. Oto czynności do wykonania przez kierowcę: trzeba podłożyć klin pod koło zadokowanego pojazdu; nie można odjechać od rampy zanim kierowca nie upewni się, że operacje przeładunkowe zostaly zakończone. W ilu językach jesteśmy w stanie zapisać te dwie informacje na stronie formatu a4? Na pewno nie we wszystkich językach urzędowych Unii Europejskiej. Tymczasem informacji do przekazania jest ok. 20-30. Czyli powstanie dość opasła książka, której i tak żaden kierowca nie przeczyta, a nawet jak przeczyta to i tak zaraz zapomni o zrozumieniu nie wspominając. Same koszty druku okażą się niewarte wyprawki. Nie wiem, czy ktoś z szanownych P.T. Czytelników próbował kiedyś oszacować liczbę informacji zawartych w instrukcji bezpieczeństwa pokładowego samolotu pasażerskiego. To podobna liczba, a instrukcja liczy zaledwie dwie strony formatu a4. Tylko dlatego, że są to piktogramy, a język którym je opisano nie ma żadnego znaczenia dla skuteczności przekazu.

Dlatego też liderzy umiejący zobrazować skomplikowany problem odoszą sukcesy. Jeżeli do tego dołożą umiejetność dobierania prostych przykładów, to tylko zła wola odbiorcy może im przeszkodzić.

[ piotrmsikorski@poczta.onet.pl ]